آبستني كاذب در سگ

 

آبستني كاذب در سگ

 

در اين مقاله به بررسي پاتوفيزيولوژي، علائم كلينيكي، درمان و پيشگيري از آبستني كاذب كلينيكي در سگ پرداخته شده است. آبستني كاذب كلينيكي

سيندرومي است كه در سگهاي غير آبستن ديده مي شود و با علائمي چون لانه سازي، رشد غدد پستاني، شيرواري و غيره همراه است.

 اين سيندروم در سگهاي مادة غير آبستن و در حدود 6-12 هفته پس از فحلي رخ مي دهد. تشخيص آن بر پاية علائم كلينيكي است. در حالي كه پرولاكتين نقش اساسي در بروز علائم اين سيندروم دارد ولي علت اتيولوژيك دقيق آن هنوز شناخته نشده است.

 اختلاف در حساسيتهاي فردي نسبت به پرولاكتين و يا اختلافهاي مولكولي اين هورمون مي تواند منشاء اختلاف در شيوع و شدت اين سيندروم بين سگهاي يك نژاد و يا نژادهاي مختلف باشد.

 ارتباط بين آبستني كاذب و متعاقباً بروز تومورهاي پستاني، اهميت درمان اين سيندروم را بيشتر مي كند. استفاده از استروئيدهاي جنسي و پروژستين ها كه قبلاً در درمان آبستني كاذب معمول بود عوارض جانبي زيادي به همراه داشت.

 ثابت شده است كه استفاده از داروهاي مهار كننده پرولاكتين مانند بروموكريپتين، كابرگولين و مترگولين مؤثرترين روش درمان آبستني كاذب كلينيكي در سگ مي باشد؛ علاوه بر اينكه اين داروها عوارض جانبي استروئيدها را نيز ندارند.

 در مورد سگهايي كه قرار نيست توليد مثل داشته باشند براي پيشگيري از اين سيندروم برداشت تخمدان از طريق جراحي توصيه مي شود چراكه درمان قطعي آبستني كاذب برداشت تخمدانهاست، كه البته بايد در دورة آنستروس انجام شود.

 

 

 

 مقدمه

 در سگها رشد و شيرواري پستانها با فاز لوتئال هر سيكل جنسي ارتباط دارد و لذا فاز لوتئال سيكل جنسي سگ مادة سالم و طبيعي، آبستني كاذب نام دارد؛ اين حالت زماني به عنوان سيندروم آبستني كاذب تلقي مي شود كه رشد و ترشحات پستاني بيش از حد نرمال باشد و چون اين حالت باعث تغيير رفتار حيوان و فعاليت پستانها مي شود آن را تحت عنوان آبستني كاذب كلينيكي نيز نام گذاري كرده اند .

 رشد پستانها در تمام سگهاي مادة غير آبستن در فاز مت استروس و بين 6-20 هفته بعد از استروس ديده مي شود و حداكثر رشد پستانها حدود 14 هفته پس از فحلي است .

 شيوع آبستني كاذب كلينيكي در سگها دقيقاً مشخص نيست ولي اين ميزان حدود 50% تا 75% گزارش شده است ، هورمون پرولاكتين كه از هيپوفيز ترشح مي شود در پاتوفيزيولوژي اين سيندروم نقش اساسي دارد . شواهدي نيز مبني بر ارتباط بين بروز آبستني كاذب كلينيكي با سن، نژاد، محيط و تغذيه وجود دارد .

 علائم كلينيكي

 علائم معمول عبارتند از:

 رفتار مادرانه مشابه قبل از زايمان

 لانه سازي، كندن زمين، حالت تهاجمي، ليسيدن اشياء و ابراز احساس مادري نسبت به آنها.

 رشد و شيرواري پستانها ( اتساع غدد پستاني قبل از همه در جفت خلفي اين غدد مشهود است.

 افزايش وزن

 بي اشتهايي

 علائمي كه كمتر ديده مي شوند :

 - استفراغ - اتساع شكم - انقباضات شكمي - اسهال - دفع زياد ادرار - تشنگي

 چنين سگي مستعد به ورم پستان و درماتيت پستاني مي باشد .

 درمان طولاني مدت با پروژستين ها، درمان ضد پروژستيني و برداشت تخمدانها در فاز لوتئال، زمينه را براي آبستني كاذب كلينيكي سگ فراهم مي كنند.

 

 

 

 غدد پستاني خلفي متسع شده در سگ مادة مبتلا به overt pseudopregnancy با علائم رفتاري.

 

 پاتوفيزيولوژي

 در 30% تومورهاي بدخيم پستاني، گيرنده هاي پرولاكتيني در پستان افزايش يافته اند ولي اينكه آيا واقعاً پرولاكتين در بروز چنين تومورهايي نقش دارد يا نه،‌ معلوم نيست، ايجاد نئوپلاسمهاي پستاني به دنبال اتساع مداوم غدد پستاني و تجمع مواد سرطانزا كه ناشي از توليد و باقي ماندن شير در آسيني هاي پستان مي باشد يكي از عواقب آبستني كاذب به شمار مي رود . سگهاي مادة مبتلا به آبستني كاذب در روز 60 سيكل فحلي پرولاكتين بيشتري دارند ، اين افزايش پرولاكتين در نژاد افغان هوند بيشتر از ساير نژادها گزارش شده است.

 هيچ تفاوت معني داري بين ميزان پرولاكتين سگهاي ماده اي كه به دنبال برداشت تخمدان در دورة داي استروس به آبستني كاذب كلينيكي مبتلا شده اند و سگهاي سالمي كه اين سيندروم را ندارند، ديده نمي شود .

 اينكه افزايش غلظت پرولاكتين خون هميشه در شروع آبستني كاذب كلينيكي نقش دارد و يا افزايش حساسيت به پرولاكتين به تنهايي مي تواند يك محرك كارساز باشد، هنوز به مطالعات بيشتري نياز دارد، همچنين هيچ ارتباطي ميان آبستني كاذب و غلظت سرمي هورمون رشد وجود ندارد .

 تشخيص

 تشخيص بر اساس علائم كلينيكي است؛ در مواردي كه مشكوك به آبستني هستيم و يا براي تفريق اين سيندروم از پيومترا و سقط مي توان از طريق اولتراسونوگرافي، راديوگرافي، آزمايش خون (CBC) و معاينه فرج و واژن شرايط را بررسي نمود. لازم به ذكر است كه آبستني كاذب ممكن است با مشكلات تناسلي و غير تناسلي ديگري نيز همراه شود كه در اين موارد تشخيص مشكل تر خواهد بود.

 درمان

 از آنجايي كه آبستني كاذب حالت خود محدود شونده دارد لذا موارد خفيف آن نياز به درمان ندارد، گاهي بستن قلادة اليزابت براي جلوگيري از ليسيدن پستانها توصيه مي شود، محروم كردن حيوان از آب به مدت 4-5 روز نيز منجر به قطع شيرواري مي شود ولي باعث اختلال در عملكرد كليه ها نيز مي شود.

 زماني كه تغيير رفتار حيوان به طور كامل وجود دارد، آرامبخشي بدون استفاده از داروهاي فنوتيازيني مفيد است، بايد توجه داشت كه مصرف فنوتيازينها در مورد آبستني كاذب ترشح پرولاكتين را افزايش مي دهد. از آنجايي كه اخيراً ارتباط بين آبستني كاذب و بروز تومورهاي پستاني به اثبات رسيده است لذا بهتر است موارد خفيف را نيز درمان كنيم، چراكه ممكن است منجر به ايجاد تومورها شوند، با توجه به اثرات جانبي استروئيدهاي جنسي، امروزه بهترين درمان استفاده از مهار كننده هاي پرولاكتين به خصوص آگونيستهاي دوپامين مي باشد، اين داروها به شرح جدول شماره 1 مي باشند:

 

 

 داروهاي جديد مورد استفاده در درمان آبستني كاذب سگ

 دارو نام تجاري دارو اثر دارو توضيحات

 Mibolerone Cheque Drops ناشناخته آندروژن ضد بارداري

 Bromocriptine parlodel كاهش پرولاكتين آگونيست دوپامين- فرآورده انساني

 Cabergoline Galastop كاهش پرولاكتين آگونيست دوپامين- فرآورده دامي

 Metergoline Contralac كاهش پرولاكتين آنتاگونيست سروتونين- فرآورده دامي

 

 در مورد انتخاب نوع دارو، دوز و نحوة مصرف آن، دكتر دامپزشك بر اساس شرايط بيمار و شدت سيندروم تصميم مي گيرد.

 بحث و نتيجه گيري

 واژة آبستني كاذب در انگليسي و اسپانيايي به كار مي رود ولي اصطلاح دقيق براي اين حالت، آبستني كاذب كلينيكي است، واژة آبستني كاذب در بيولوژي توليد مثل بيانگر فاز لوتئال طولاني ناشي از سيكلهاي تخمداني نابارور مي باشد ، علائم اين سيندروم در سگ دقيقاً مشابه آبستني نيست ولي با حالات حيوان قبل و بعد از زايمان و شيرواري تا حدودي مشابهت دارد ، تشخيص آبستني كاذب و درمان آن با آگونيستهاي دوپاميني توسط دكتر دامپزشك كارآزموده آسان بوده و باوجودي كه برخي از اين آگونيستها عوارض جانبي دارند گرچه اين عوارض گذرا هستند ولي بايد در درمان با آنها دقت لازم را به عمل آورد.

 كاهش ناگهاني پروژسترون در فاز لوتئال كه منجر به آزادسازي پرولاكتين مي شود به عنوان يكي از علل آبستني كاذب مد نظر است ، اگر غلظت پرولاكتين خون در حدي نيست كه توانسته باشد آبستني كاذب ايجاد كند، در اين مورد حساسيت به اين هورمون را به عنوان عامل مسبب مدنظر مي گيرند ، تحقيقات نشان مي دهد كه اشكال مولكولي مختلفي از هورمون پرولاكتين وجود دارد كه قابليتهاي بيولوژيك متفاوتي را براي هورمون ايجاد كرده است و همين مسئله يكي از عوامل تفاوتهاي فردي در بروز آبستني كاذب بين سگهاي يك نژاد يا نژادهاي مختلف به شمار مي رود .

 

 هنوز سئوالات بي پاسخ بسياري در اين زمينه وجود دارند كه راه را براي تحقيقات مولكولي و كلينيكي به منظور تعيين ريشة مولكولي آبستني كاذب باز مي كند

»» مطالب دیگر ««